लग्न

 लग्न म्हणजे काय रे भाऊ?
 छोटा विचारीत आला
 गहन विषय सोपा
 कसा करून सांगू त्याला?

 लग्न म्हणजे मीलन
 का लग्न म्हणजे जुगार?
 लग्न म्हणजे तोंड दुसरे
 वाटून खाण्या पगार?

 लग्न दगडाखालचा विंचू
 लग्न फुरफुरणारा साप
 लग्न म्हणजे स्वातंत्र्याला 
 घट्ट लावलेला चाप?

 लग्न म्हणजे तडफड
 का लग्न नुसता अट्टाहास
 क्षणाच्या आनंदाकरिता असे
 का कवटाळिलेला एक फास?

 अनेक प्रश्न छोट्याचे
 हेलाविती मनाला 
 कसे समजाऊ ना कळे
 त्या भाबड्या जीवाला 

 कोण सांग ऐकवी
 ह्या अशा गोष्टी तुला?
 कधी समजावून घेतलेस
 का रे तू बागुलबुवाला?

 लग्नाचा ऊहापोह
 सांगितला रे तुला कोणी?
 सूर राग जरी न कळे
 तरी गायलीसच ना तू गाणी?

 बावळ्या लोकांपरी तू
 चर्चा कशास मांडली?
 गंध वास ही न घेता
 फुले जी त्यांनी सांडली

ज्या गोष्टी जगताना
नव्याने रोज भेटती
त्यांची चर्चा अपूर्णातच
का बरे हे फेटती?

लग्न हे स्वप्न सुंदर
लग्न जीवनातील सेतू
समरसून ते जगावे
हाच ठेवावा तू हेतू

लग्न दोघांचा प्रवास
लग्न दोघांची कहाणी
लग्न हे द्वंद्वगीत
प्रेमकाव्य वा विराणी

जे प्रवासे सापडावे
चार डोळ्यांनी पहावे
कालच्या ग्रीष्मासही मग
सुखानेच आठवावे

हातावरी जमवावे अश्रू
सुखदु़:ख जय भयाचे  
दोघांनीच घेता ओठी
प्रत्येक थेंब ते मधाचे

काहीही

 डोंबिवली वासी, वास नाकाशी, कचरा दाटे चोहीकडे
 क्षणात येती समोर वासरे, क्षणात मागे डुक्क्रर फिरे

 स्टेशन बघता अलोट गर्दी, जीव जाई शिणलासे
 काँक्रीट्च्या ह्या बिल्डींगींचा गोफ कुणई हा विणलासे?

 झालेले जंगल हे वाटे, गच्च आहाहा ठाण्यात
 तापती जन, मृत्यू दारी, कावळे पडता पाण्यात

 फडफड करूनी भिजले आपुले कपडे जन हे आवरती
 गर्दी हेची प्राक्तन धरूनि मनास अपुल्या सावरती

 वासाचेच अत्तर करूनि प्रफुल्लित मग जन होती
 सगळ्या चिंता फाटी मारूनी मराठी मने ती सजती

 पाट वाहती कलागुणांचे गुणीजनांच्या नगरात
 मराठीयांच्या संस्कृतीचे, वर्धन होते थाटात

 प्राप्य जीवना कवटाळावे कसे ते पहावे नीट
 कल्लोळातही श्रावण फुलतो मग अपुल्या डोंबिवलीत

नव्या युगातील नव्या दमाचा

केशवसुतांची माफी मागून त्यांच्या कवितेचे विडंबन तुमच्या भेटीस आजच्या शुभदिनी देत आहे

नव्या युगातील नव्या दमाचा अट्ट्ल बेवडा आहे
कोण मला ऊचलून घरी नेऊ शकतो मी पाहे
व्हिस्की, व्होडका, देशी दारू, न मी एक पंथाचा
तेच पतित की जे चालविती घोष दारूबंदीचा
चकण्यासाठीच माझी भूक,
'चतकोराने' (क्व्रार्टर) मला न सूख,
पब मधला मी नच मंडूक,
गुत्त्यास श्रावणी कुंपण पडणे अगदी मला न साहे
कोण मला ऊचलून घरी नेऊ शकतो मी पाहे

जिकडे जावे तिकडे माझी भावंडे आहेत
सर्वत्र गटारे लोळण्यास बघ मला दिसताहेत
कोठेही जा फेसाळणारी शांभवीच मज दिसते
कोठेही जा हातांमधले चषक पहा चमकते
कॉलेजातली तरूण मुले
दारूत जशी मोहाची फुले
बघता तन हर्षून "डुले"
मी त्यांची, ती माझी - एक गटार आम्हातून वाहे
नव्या युगातील नव्या दमाचा अट्ट्ल बेवडा आहे

पुजितसे मी कोणाला - तर मी पूजी दारूला
बाटलीमध्ये विश्व पाहूनी पूजी मी विश्वाला
'बास' ह शब्दच मजला नलगे, संपुष्टी हे लोक
आणुती तो, वर बूच लाविती फिरती दुनिया न देख,
"लहान मोठे" (स्मॉल्/लार्ज) मज न कळे
सॉफ्ट हार्ड हे द्वयही गळे
देशी विदेशी भाव पळे
सर्वच अट्ट्ल बेवडे जवळ त्या गुत्त्या जवळी मी राहे
कोण मला ऊचलून घरी नेऊ शकतो मी पाहे

चकण्या करिता काजूवरती कण चढती लवणाचे
स्वान्तसुखाच्या केंद्राभवते पाक मधूर मदिरेचे
आत समचि ऊदास हृदय वरी स्रदृश आनंदी तो फेस
परी अन्या वाटेला लावी वाहत गटारी तोच
अशी स्थिती ही असे जनी
बेहोष मुक्त तरूण मनी
चिंतामुक्त गटारी दिनी
चंगळाचे साम्राज्य स्थापू बघत काळ जो आहे
प्रेषित त्याचा नव्या युगाचा अट्ट्ल बेवडा आहे

मुकुल जोशी